Hasbihal Ne Demek?

Öncelikle yazıya kelimenin doğru yazımını paylaşarak başlayalım. TDK’na göre kelimenin doğru yazımı hasbihal değil, “hasbihâl” şeklindedir. Kelimede geçen ikinci “â” harfi şapkalı (â) a’dır. Kelimenin doğru yazımını öğrendiğimize göre şimdi “hasbihal ne demek” ona bakalım.

Arapça kökenli olan hasbihâl kelimesi esasında kelime anlamı olarak “durum değerlendirmesi” anlamına gelir. Fakat dilimizde, dertleşme, sohbet etme, yârenlik anlamlarında kullanılır.

Arapçada ḥasba’l-ḥâl yazımı şu şekildedir;  حسب الحال  

Hasbıhâl kelimesi tarihte ilk olarak, ḥasb-ı ḥâl üzre (durum gereği) anlamında, Fransız dil bilimci François de Mesgnien Meninski tarafından kullanılmıştır. Kelime Meninski’nin, 1860 yılında yayınladığı “Thesaurus Linguarum Orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae” adlı eserinde yer almıştır.

Öte yandan hasbihal kelimesi “hasb-ı hal” terkibinden gelmektedir. Yani hali hesap etmek, halin muhasebesini yapmak anlamlarını taşır. Hasbi kelimesi, hesap kökünden gelen bir kelime olsa da, hasbihâl kelimesi, hasb-ı hâl kökünden gelir.

“Hesap etmeden, herhangi bir beklenti içinde olmadan, sadece Allah’tan bekleyerek” anlamlarında da kullanılır. Hasbetenlillah kelimesinin yerini kısaltma olarak, hasbihâl kelimesi almıştır. Tıpkı hemdem kelimesi gibi hasbihal kelimesinin de eskiden olduğu kadar sık kullanılmasa da, bugün hâlâ kullanıldığını belirtelim.

Hasbihal ne demek, birkaç örnek cümleyle daha net bir biçimde anlatmaya çalışalım.

Hasbihal Kelimesinin Cümle İçinde Kullanımına Örnekler

“Dostlarla hasbihâldeyken telefondan aldığım haber bütün keyfimi kaçırdı.”

“Epey zamandır oturup hasbihâl edemiyoruz.”

“Seninle hasbihâl etmeyi o kadar çok özlemişim ki anlatamam.”

“Görüyorum ki amcanla hasbihâl etmek sana çok iyi gelmiş.”